Stadsmonitor voor Leefbare en Duurzame Vlaamse steden

Running from 2000 to 2010.
Funded by Vlaams stedenbeleid.

The Centre for Sustainable Development (Ghent University) and the Department of Business and Public Administration (University College Ghent) developed - by Flemish government order – the City Monitor for each of the 13 cities in the Flanders. This urban sustainability monitor consists of nearly 200 indicators that monitor the evolutions (on meta level) in each city. All indicators are based on a vision of sustainable urban development. Five editions of the City Monitor are already published and in use (2004, 2006, 2008, 2011, 2014), a sexth one is expected in 2018.

Onderzoeksvraag

Worden onze Vlaamse steden leefbaarder en duurzamer?

Project abstract:

De Stadsmonitor is in de eerste plaats een leerinstrument voor de 13 Vlaamse centrumsteden en voor het Vlaamse stedenbeleid. Een set van bijna 200 indicatoren brengt in kaart hoe leefbaar de steden zijn en hoe duurzaam hun ontwikkeling is. Bedoeling is dat iedereen die bij de ontwikkeling van de stad betrokken is, de Stadsmonitor gaat gebruiken om te leren en om discussies en keuzes te onderbouwen. In het bijzonder wil dit instrument voeding geven aan het maatschappelijke debat en aan strategische beleidsprocessen.
Alle indicatoren uit de stadsmonitor zijn gebaseerd op een duurzaamheidsvisie bestaande uit doelen en intenties die duidelijk aangeven waar we met de stad naar toe willen. Dit instrument werd ontwikkeld in opdracht van de Vlaamse minister bevoegd voor stedenbeleid en dit in overleg met enkele honderden experts uit de 13 centrumsteden, de Vlaamse administratie, de middenveldorganisaties en de academische wereld.
Het CDO ontwikkelde de eerste twee edities van de Stadsmonitor (2004 en 2006). Voor de eerste editie bepaalden we eerst het doel, de functie en de schaal van de stadsmonitor. Ook werd een discussietekst geschreven voor een inhoudelijke ondergrond van de monitor die werd voorgelegd aan de kernstuurgroep, aan de stedenstuurgroep en aan experten uit zowel de 13 centrumsteden als aan experten uit de Vlaamse administraties, de VVSG, het maatschappelijk middenveld, het academische milieu, etc. Deze fase mondde uit in een visietekst over de leefbare en duurzame Vlaamse centrumstad (met daarin algemene bedoelingen en bekommernissen per beleidsdomein) en waarover met alle betrokkenen een zo groot mogelijke eensgezindheid werd bereikt. Vervolgens focusten we op de co-design van indicatoren en stonden opnieuw een reeks van zogenaamde expertenvergaderingen met sleutelfiguren centraal. Op deze vergaderingen werden experten van alle 13 Vlaamse centrumsteden, betrokken Vlaamse ambtenaren en specialisten, etc. uitgenodigd om de algemene bekommernissen en intenties uit de visie verder te ontrafelen en gewenste indicatoren eraan te koppelen. Deze fase mondde uit in een set van ontwerpindicatoren en vloeide over in een vraag- en aanbodanalyse van de data. Veel bestaande cijfers werden ontsloten en gebruikt, een 30-tal ontbrekende data verzamelden we via een representatieve bevraging binnen de 13 Vlaamse centrumsteden. Via de opmaak en het invullen van indicatorenfiches en via het opstellen van een kader voor dynamisch management van de indicatoren resulteerde deze fase uiteindelijk in een monitor met 188 indicatoren. De eerste editie van de stadsmonitor werd voorgesteld zowel op een Vlaams symposium (23 juni 2004) als in elk centrumstad apart (eind 2004, begin 2005). Het eindresultaat is een Vlaams overzichtsrapport en 13 aparte stadsmonitoren.
Ook de tweede editie van de Stadsmonitor (2006) werd door het CDO opgemaakt. Visie-elementen werden op punt gesteld, verbeteringen aangebracht, data geactualiseerd en tevens werd een draaiboek opgemaakt om de stadsmonitor over te dragen aan de Vlaamse overheid. Hoewel de opmaak voor de derde, vierde en vijfde edities (2008, 2011 en 2014) gebeurde en zal gebeuren door de Studiedienst van de Vlaamse Regering i.s.m. het Vlaamse stedenbeleid, blijft het CDO voor ondersteuning zorgen.

Sustainable Cities, Sustainibility Indicators, Impact Assessments and Monitoring